MAGELLAN

Uit de inleiding:

Een vereenvoudigde versie van Magellan als didactisch landenspel wordt in deze video gedemonstreerd

Magellan wordt op een wereldkaart gespeeld. Speelpionnen stellen jeeps, boten en vliegtuigen voor en verplaatsen zich volgens bepaalde spelregels.

De spelers kunnen landen, die door aardrijkskundige kaarten worden voorgesteld, kopen en valoriseren. Elk land geeft een bepaald inkomen en iedere speler zal trachten het te valoriseren om over een zo hoog mogelijk inkomen te beschikken.

Enkele geschiedkundige en economische kaarten wijzigen periodisch het verloop van het spel.

Magellan stelt u in de gelegenheid de rijkdom en de mogelijkheden van verre landen te waarderen en de auteurs hebben spelenderwijs getracht hun kinderen Astrid, Myriam, Caroline, Benoît en Pierre aardrijkskunde bij te brengen alsmede enige begrippen van geschiedkundige en economische aard.

Spelbenodigdheden (Inventaris van de Speeldoos)

- Een staatkundige wereldkaart, best een Van Der Grinten Projectie, met een gradenraster van 10° Lengte x 10° Breedte. Een heel bruikbaar speelbord is 1:28.500.000 kaart van Michelin, beter nog dan het originele speelbord, dat een iets kleinere schaal had. Na het afknippen van twee nutteloze vlaggenbanden boven en onder, blijft een tafelvullend speelbord van 80 x 140 cm over. Zeker wanneer we een heleboel kleinere landjes willen laten meedoen (in de oorspronkelijke versie waren er slechts 50 landenkaarten, waarbij Nederland bijvoorbeeld er niet bij was), is het nuttig om om speelvakjes te hebben van minstens 3,5 x 3,5 cm. 

Met een 5-teken code kan elk vakje met een lengte en een breedte teruggevonden worden. Parijs (5N01O) bevindt zich in het 5de vakje boven de evenaar en het 1ste vakje rechts te tellen van de meridiaan van Greenwich (m.a.w. 40-50° NB en 0-10° OL).  Iedere speler beschikt op de kaart op een VERTREKBASIS. Deze worden door loting onder de spelers verdeeld.

Gambier Eilanden	3S14W
Attu Eiland	6N18O
Nieuw Caledonië	3S17O
Banks Eiland	8N13W
Nieuw Siberië	8N15O
Galapagos Eilanden	1S10W

De oorspronkelijke versie van Magellan had nog 3 andere reeksen bases, maar die waren minder relevant omdat ze veel te dicht bij elkaar lagen of omdat er een basis een groot voordeel had met betrekking tot de positionering naar Europa toe (zie verder).

- vier of zespionnenreeksen van verschillende kleur

18 Jeeps stellen elk een ploeg technici voor. Hun taak is het valoriseren van de verschillende landen.
6 Boten stellen elk een volledig vlooteskader voor. Hun taak is het vervoeren van de jeeps (zoals de gele configuratie in de Noordzee, hierboven afgebeeld) of het vervoeren van vliegtuigen (zoals de gele configuratie in de Golf van Biskaje, hierboven afgebeeld).
6 Vliegtuigen stellen elk eveneens een gans vliegtuigeskader voor. Zij dienen voor het snelle vervoer van Jeeps (zoals in de gele configuratie boven Malmö, hierboven afgebeeld), maar vooral ook om vakken te bombarderen (zie verderop).

De speelpionnen kunnen gecombineerd worden, d.w.z. een jeep kan op een boot geplaatst worden, een jeep kan op een vliegtuig geplaatst worden en een vliegtuig kan op een boot geplaatst worden.

Deze pionnen zijn natuurlijk het moeilijkst van al te verkrijgen. Zelf heb ik op e-bay een 2de hands Magellan doos gekocht. Ik probeer ook een methode uit te werken om met behulp van een plastiekhars gietsetje de pionnen opnieuw te kunnen maken (en eventueel nieuwe kleurtjes toe te voegen). Voorlopig is deze link misschien bruikbaar : www.b9robotresource.com/plastic_casting1.htm 
 

- twee gewone dobbelstenen

Wanneer het haar beurt is, werpt de speler een van de dobbelstenen. Het aantal ogen dat gegooid wordt, bepaalt de afstand die de pionnen mogen afleggen. Gooit de speler een zes, dan mag zij nog een keer gooien en de behaalde punten optellen. Een paar keer na elkaar zes gooien kan dan tot erg spectaculaire spelwisselingen leiden.

Afhankelijk van de gebruikte pion, kost een beweging een verschillend aantal punten.
Voor een Jeep :
- oversteken van een meridiaan- of een parallelcirkel : 2 punten
- laden van een jeep op een boot of een vliegtuig : 1 punt
- uitladen van een jeep uit een boot of een vliegtuig : 1 punt
Voor een Boot :
- oversteken van een meridiaan- of een parallelcirkel : 1 punt
Voor een Vliegtuig :
- oversteken van twee meridiaan- of een parallelcirkels : 1 punt

Bijkomende regels :
1. Een boot of een vliegtuig mogen slechts één jeep tegelijk vervoeren.
2. Een Jeep kan niet over een zeeëngte varen zonder behulp van een boot (Bijvoorbeeld, bij het afladen van een jeep door een boot op het veld 4N01W (zie figuur), moet de speler kiezen of hij de Gibraltar-zijde dan wel de Tanger-zijde
van het veld kiest). Eens de zijde gekozen, kan alleen overgestoken worden met behulp van een boot en het verbruiken van twee bewegingspunten (een voor opladen en een voor afladen).
3. Zodra de inscheping plaats heeft gevonden, wordt bij het overgaan van een vak naar een ander vak slechts de bewegingspunten geteld voor de boot of voor het vliegtuig.
4. Boten mogen alleen dan van een vak naar een ander overgaan, als er een zeeweg bestaat. Opmerking : voor het Suez-kanaal en het Panama-kanaal gelden bijzondere regels. Bij het begin van het spel worden deze als gesloten beschouwd. Verder worden de  Oostsiberische Zee als bevaarbaar gezien, etc..
5. Het overgaan van een vak naar een ander, op diagonale wijze, wordt beschouwd als het overgaan van een meridiaan en een parallellijn: 4 punten voor een jeep; 2 punten voor een boot; 1 punt voor een vliegtuig.
6. Daar de wereld rond is, kan men natuurlijk een boot van Japan naar Hawaï laten vertrekken, bijvoorbeeld via de vakken 4N18O (het vakje met eiland 6603) en 4N18W (het vakje ten noorden van Midway eiland).

- een speciale dobbelsteen (de "bombardementsdobbelsteen")

Deze wordt gebruikt bij oorlogen (in de eerste en tweede "variant" van het spel, als er vliegtuigen meedoen). Als een vliegtuig, al of niet geladen met een jeep, boven een vijandelijk vak vliegt, met jeep en/of boot, mag hij het vak bombarderen en werpt hij de speciale dobbelsteen:

- een parachute (zoals links op de dobbelsteen hierboven) betekent dat het vliegtuig is neergeschoten : het vliegtuig, met eventuele lading, verdwijnt van het speelbord.
- een jeep betekent dat er een vijandelijke jeep vernietigd is : als er zich één of meer jeeps in het veld bevonden, wordt er een van het speelbord verwijderd.
- twee jeeps (zoals boven op de dobbelsteen hierboven) betekent dat er twee vijandelijke jeeps vernietigd zijn : als er zich twee of meer vijandelijke jeeps in het veld bevonden, dan worden er twee jeeps van het speelbord verwijderd. Als er zich slechts één jeep bevindt, wordt deze verwijderd.
- een boot (zoals rechts op de dobbelsteen hierboven) betekent dat er een vijandelijke boot gezonken is : als er zich een vijandelijke boot in het veld bevindt, wordt deze van het speelbord verwijderd.
- een jeep en een boot betekent dat er een vijandelijke boot gezonken is en dat er een vijandelijke jeep vernietigd is.
- de blanco kant betekent dat er niet gebeurt.

Opmerkingen :
1) Een vliegtuig mag geen vak bombarderen, waarin zich een vijandelijk vliegtuig bevindt; er moet eerst een luchtgevecht worden geleverd en dan pas kan er door de winnende partij eventueel gebombardeerd worden  (hierover later meer).
2) Een vliegtuig mag slechts één bombardement uitvoeren zonder te landen.
3) Een boot op een jeep wordt niet geraakt door het gooien van een jeep of twee jeeps met de dobbelsteen. Bij het vernietigen van de boot wordt evenwel ook zijn lading (in dit geval de jeep) mee vernietigd.

- het geld :

De munteenheid van het spel is de Magellan (M). Bij het begin van het spel wordt 3000 M verdeeld onder het aantal spelers. Dit betekent concreet:
- 1500 M per speler als er twee spelers zijn.
- 1000 M per speler als er drie spelers zijn.
- 750 M per speler als er vier spelers zijn.
- 600 M per speler als er vijf spelers zijn.
- 500 M per speler als er zes spelers zijn.

(Dit was volgens de regels van 1966.  Geld stond tegenover het Nationaal Inkomen van de deelnemende landen (uitgedrukt in Mia USD), maar dat evolueerde natuurlijk volgens inflatie en welvaartstoename van de verschillende landen. Zo was het Bruto Nationaal Product (BNP) van België in 1966, 1973 en 2007 respectievelijk 16 Mia, 31 Mia en 433 Mia USD. Ook het aantal inwoners evolueerde (9,5 Mio, 9,5 Mio, 10,6 Mio resp.) over deze periode. Het is wellicht zinvol om valorisaties, prijzen voor speelpionnen (zie hieronder) en doelstellingen aan te passen aan de periode waarin men speelt, zeker omdat we onze kinderen vertrouwd willen maken met meer recente bevolkingsgegevens of BNP-statistieken).

Bovendien ontvangt hij gratis vijf jeeps en drie boten. Hij kan steeds, wanneer hij wil, andere pionnen bijkopen; waarde : een jeep : 10 M, een boot : 25 M, een vliegtuig : 50 M. Hij plaatst de pionnen op zijn vertrekbasis (of voor de vertrekbasis, als dit veldje te klein mocht zijn).

Het niet verdeelde geld behoort toe aan de bank : deze wordt beheerd door de oudste speler, die "Secretaris Generaal" genoemd wordt en bovendien normaal mag meespelen.

- vijf series van tien aardrijkskundige kaarten en vijf series van tien geschiedkundige kaarten:

Twee pakjes, één met de aardrijkskundige kaarten (zoals hierboven afgebeeld) en een ander met de geschiedkundige kaarten, worden op tafel gelegd; als een speler met een dobbelsteen een 4 of een 5 gooit, kiest hij één van de twee stapels, neemt de bovenste kaart, leest ze hardop voor en legt ze vervolgens op de tafel in de nabijheid van de secretaris-generaal.

- vijf series van aardrijkskundige kaarten, namelijk:

 Europa (groen), Afrika (blauw), Azië (geel), Oceanië en Zuid-Oost Azië (rood) en Amerika (rose). Elke aardrijkskundige kaart stelt een land voor; het getal dat in het linkerbovenhoek staat, geeft het bedrag aan van de valorisatiekosten, uitgedrukt in Magellan. Op de keerzijde van de kaart is het rendement van de verschillende landen van deze serie uitgedrukt als percentage.

(In de geactualiseerde versie van de aardrijkskundige kaarten heb ik het aantal inwoners uitgedrukt in Mio, op één cijfer na de komma. Door de komma te negeren, bekom je precies de valorisatiewaarde uit de eerste versie : 10,6 Mio inwoners = valorisatiewaarde 106 M; Het BN Inkomen is op dezelfde manier uitgedrukt, behalve dan dat ik de eenheid Mia USD vermeld heb).

Telkens een aardrijkskundige kaart wordt getrokken, kan het overeenstemmende land gevaloriseerd worden; de speler die er als eerste in slaagt een jeep in het vak van de hoofdstad van het land te plaatsen en de valorisatiepremie betaalt, ontvangt de overeenkomstige aardrijkskundige kaart en zal van dan af van het inkomen genieten dat het land genereert (via de geschiedkundige kaarten, zie verder).

Opmerking : de jeep moet werkelijk aan land zijn en niet aan boord van een boot die in hetzelfde vakje ligt.

(Ik heb van een 138-tal landen een geactualiseerde versie gemaakt. Met het online plaatsen van alle kaart-templates wens ik nog even te wachten : hiervoor heb ik contact opgenomen met de familie Fallon, om te vermijden dat ik het auteursrecht zou schenden). De concrete statistieken zijn vrij verkrijgbaar. Bruto Nationaal Inkomen ; Bevolkingscijfers ; de link verwijst naar 2009 cijfermateriaal van de wereldbank. Het is erg interessant om te zien hoe ontwikkelingslanden inderdaad op 30 jaar tijd hun bevokingsaantal verdubbelen* en welke ontwikkelingslanden hun economische achterstand inhalen en welke niet).

1ste Serie : Belangrijke data uit de geschiedenis;
2de Serie : Rivieren, kanalen en straten (zee-engtes);
3de Serie : Te ontdekken aardrijkskundige plaatsen;
4de Serie : Wereldeconomie;
5de Serie : Oorlogen en Plagen.

Enkele van deze kaarten geven aanwijzigen die alle spelers moeten volgen; andere kaarten geven premies aan de eerste speler die iets bijzonders presteert. De secretaris-generaal zal de kaarten, die verder geen doel meer hebben, onderaan het stapeltje leggen.

Op de kaarten van de tweede serie is het woord INKOMEN vermeld; als een van deze kaarten wordt getrokken, telt iedere speler de inkomsten op van de landen die hij heeft gevaloriseerd en ontvangt van de bank het daarmee overeenstemmende bedrag.

Enkele kaarten dragen een sterretje (*) : de tekst onder het sterretje is alleen bestemd voor de tweede variant.